Tanzimat Döneminde Mimarlığın Değişen Bilgisi: Fenn-i Mimari, Gazeteler ve Diğerleri
Osmanlı mimarlığı için XVIII. yüzyıl ve sonrası üzerine, inşa edilmiş yapıların Avrupa'dakilere benzerliğini vurgulayarak geliştirilmiş olan 'Batılılaşma' söylemi, ima ettiği orijinal/kopya, Doğu/Batı ayrımları nedeniyle problemlidir. Buna karşılık XIX. yüzyıl Osmanlı mimarlığının sınırlı yazılı bağlamı içinde buralı özneyi vurgulayan yeni tarihyazımsal stratejiler geliştirilmelidir. Burada, öznesi Tanzimat bürokrat ve aydını olarak belirlenen ve Batı'ya göre biçimlenen söylemsel alanda, mimarlık pratiklerini de yakından ilgilendiren doğru bilgi mekanizmasının yeniden kurulduğu iddia edilmektedir. Bu doğrultuda Tanzimat döneminde mimarlık bilgisinin değişimine tanıklık eden fenn-i mimârî teriminin hangi söylemsel pratikler içinde kullanıldığı ve taşıdığı anlamın bu pratiklere paralel olarak nasıl dinamik tutulduğu sorgulanmaktadır. Diğer taraftan da mimarlık bilgisinin değişen içeriğine paralel olarak İstanbul üzerinden görünür olan kentin tarihsel dokusunun yeni filizlenen ve popüler bir bilgi alanı olarak bu bölgeye nasıl dahil edildiği tartışmaya açılmıştır.
GÖKSUN AKYÜREK
