Osmanlı dönemi sanat tarihi yazımı henüz tam olarak ortaya çıkarılmamış bir alan olarak karşımızda durmaktadır. Yazılı kaynaklarının olmadığı düşüncesi sebebiyle yeterince araştırılmayan bu konular yüzeysel olarak geçiştirilmektedir. Sanat tarihi yazımı içerisinde değerlendirilmesi gereken başlıklardan biri de mimari monografilerdir. Osmanlı’da XIX. yüzyılın ikinci yarısından itibaren ortaya çıkan ilk mimari monografiler Feth-i Kostantiniyye ve Tarif-i Ayasofya, Tarih-i Ayasofya, Eifel Kulesi, Kariye Cami-i Şerifi, Saray Bosna’da Ebniyye-i Hayriyyenin Musavver Tarihi: I. Hünkâr Cami-i Şerifi, Bereketzâde Çeşmesi ve Tarih-i Cami-i Şerif-i Nuruosmanî isimli kitaplardır. Bu makalede yukarıda isimleri geçen matbu Türkçe eski harfli mimari monografiler hakkında tanıtıcı bilgi verilmiştir.
Mustafa Sürün