Osmanlı Divanının Ana Defter Serileri: Ahkâm-ı Mîrî, Ahkâm-ı Kuyûd-ı Mühimme ve Ahkâm-ı Şikâyet

Mühimme defterleri, Osmanlı bürokrasisi tarafından tertip edilen defter serileri arasında başı çekmektedirler. Bu defterler, yüksek bir karar organı olan Osmanlı Divanı'ndan çıkan kararların birer suretlerinin bir araya getirilmesiyle oluşmuştur. Divan'a intikal eden pek çok meseleye dair kararları ihtiva ettiklerinden birçok araştırma sahasını ilgilendiren bilgileri bu defterlerde bulmak mümkündür. Bu yönüyle Mühimme defterleri, erken tarihlerden itibaren modern tarih çalışmaları içinde kullanılmaya başlanmış ve söz konusu defterler, farklı sahalardan gelen pek çok araştırmacının sıklıkla başvurduğu bir kaynak serisi hüviyeti kazanmıştır. Öte yandan Mühimme defterlerindeki kayıtlar, yüksek bir karar organı vazifesi yapan Divan'dan günümüze kalan belgeler niteliğini taşıdıklarından hukuk tarihi açısından da özel bir önem taşımaktadırlar. Bu yazıda defter serisinin mahiyeti hakkında bir tanıtımdan sonra, bu tür defterlerin ne zaman ve hangi şartlarda ortaya çıktığı, gerek şekil gerekse muhteva açısından geçirdiği tekâmül safhaları, defter türleri ve bunlara dayalı yapılan incelemelerle, buradaki kayıtların nasıl anlaşılması gerektiği hususları üzerinde durulmuştur.

Bu alana yorumlarınızı ve katkılarınızı yazınız