Çağdaş Türk Düşüncesi İçinde Hilmi Ziya Ülken
Hilmi Ziya, eser vermeye başladığı 1910'lu yılların sonlarında başlayan ve 1974'teki vefatına kadar süren yarım asrı aşkın süre içerisinde edebiyattan felsefeye, psikolojiden coğrafyaya, mantıktan sosyolojiye kadar pek çok bilim dalında onlarca kitap yüzlerce makale telif etmiş, çeviriler yapmış, ulusal ve uluslararası sosyoloji kongrelerinin düzenlenmesinde etkin roller üstlenmiş, ulusal ve uluslararası pek çok toplantıda tebliğler sunmuş, dergiler çıkarmış, dergi ve gazete yazarlığı yapmış, felsefe ve sosyoloji dernekleri kurmuş, edebiyat alanında yalnızca eleştirel yazılar yazmakla yetinmeyerek bizzat kendisi edebî eserler kaleme almış, resim yapmış, -olağanüstü gayretleri- ile İstanbul Üniversitesi'nde Sosyoloji Bölümü'nün ikinci kez kuruluşunu gerçekleştirmiş, Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi'nde ders vermenin yanı sıra idari görevlerde bulunmuş bir akademisyen portresi çizmektedir. Çeşitli yönleriyle Hilmi Ziya Ülken'i, eserlerini ve düşüncelerini konu alan pek çok makale, kitap ve yüksek lisans ve bitirme tezleri mevcuttur. Bütün bunlardan da anlaşılacağı üzere, Hilmi Ziya'nın biyografisi ve eserleri konusunda yeterince malumat sahibiyiz. Bu yazıda, Ülken'in birbirinden çok farklı disiplinlerin alanlarına ilişkin verdiği eserler arasında belli bir uyumun, tutarlılığın, bu anlamda da çalışmaları arasında bir sürekliliğin kurulabileceği ve eserlerinde son derece teknik ve soyut bir dil kullanmış olmasına rağmen, çok somut kaygıları ve problemleri tartıştığı gösterilmeye çalışılacaktır.
YÜCEL BULUT
