Osmanlı Devleti’nin yıkılışıyla sonuçlanan süreç büyük ölçüde 19. yüzyılda biçimlenmiştir. Bu gidişi durdurma çabalarının sonuçlarından biri de Türk toplumunun kazılar ve müzelerle tanışmasıdır. Müze rehberlerinin giriş bölümlerindeki kısa bilgiler dışında müzelerin kuruluş dönemi hakkında Osmanlı devrinde fazla araştırma yoktur. Yayınların çoğu Cumhuriyet’in ilk devrine aittir. Bu yayınların çoğunda da benzer bilgiler tekrar edilmiştir. Osmanlı arşivlerinin tasnifi ve araştırıcıların kullanımına daha hızlı ve kolay sunulmasıyla son zamanlarda bu alanda da nitelikli yayınlarda artış olmuştur. Cumhuriyet’in kuruluşunda topluma yeni bir biçim vermenin araçlarından biri olarak kullanıldığı için müzelere ve kazılara özel bir önem verilmişti. Türkiye Atatürk’ün ölümüyle Batı dünyası ile bütünleşmeyi tercih etmiştir. Bu yüzden müzeler bir daha o seviyede bir ilgi görmedi. Özel müzelerin artışı olumlu bir gelişme olmakla birlikte kamu müzelerinin durumu oldukça kötüdür. Bu durum müzelerle ilgili yayınların durumunu da etkilemektedir.
Halit Çal