Mesleki Bir Yapı: Türk Coğrafya Kurumu; Akademik Faaliyetleri ve Türk Coğrafyasına Katkıları
Türk Coğrafya Kurumu, dönemin Milli Eğitim Bakanı Hasan Ali Yücel’in direktifleri ve başkanlığında 6-21 Haziran 1941 günlerinde Ankara’da toplanan I. Coğrafya Kongresi’nde fiilen,12 Mart 1942 tarihinde resmen kurulmuş ve kurulduğu günden itibaren de Türkiye’de Coğrafya biliminin şekillenmesinde ve gelişmesinde akademik, bilimsel ve dernek çalışmalarına dayalı önemli işler ve katkılar yapmıştır. Cumhuriyetin ilk döneminde diğer birçok alanda olduğu gibi coğrafya alanında da yapılan çalışmalar devlet desteği ve himayesinde yürütülmüştür. Kurumun il üç başkanı Milli Eğitim bakanlarıdır; diğer altı başkanı ise, coğrafya akademisyenleridir. Kuruluşundaki amacı dikkate alındığında, Türk Coğrafya Kurumu’nun da, kültür değerlerimizin diğer iki önemli ayağı olan Türk Dil Kurumu ve Türk Tarih Kurumu gibi kamusal niteliği olduğu düşünülmüş ve ancak Danıştay Genel Genel Kurulu’nun 7.7.1947 tarih, 47-102/123 sayılı ve Bakanlar Kurulu’nun 24.7.1947 tarih ve 3/6216 sayılı kararları ile Kamu Yararına Dernek statüsüne alınmıştır. Bu amaçla kurum halen, T.C. İçişleri Bakanlığına bağlı kamu yararına bir dernek statüsünde olup, tam ismi “Türk Coğrafya Kurumu Derneği’dir. Mevcut ve elde edilebilen belge ve verilere dayalı; “Kurumun Kuruluşu ve Gelişmesi, Kurumun Amaçları, Kurumun Yayınları ve Bilimsel Çalışmaları (Türk Coğrafya Kurumu Yayınları [Kitapları, Atlasları, Duvar Haritaları] ve Türk Coğrafya Dergisi), Bilimsel ve Mesleki Toplantılar (Kongreler, Meslek Haftaları, Arazi Çalışmaları ve Coğrafi Geziler, Öğretmen Çalıştayları, Diğer Toplantılar, İlköğretim ve Liseler Arası Proje Yarışmaları), Uluslararası İlişkileri, Çalışma Sistematiği” başlıkları altında “Mesleki bir Yapı: Türk Coğrafya Kurumu; Akademik Faaliyetleri ve Türk Coğrafyasına Katkıları” isimli bu metin kaleme alınmıştır. Ekteki bibliyografyada da görüleceği üzere; 2012’de tarafımızdan kaleme alınıp Türk Coğrafya Kurumu Tarihçesi isimli kitaptaki verilen bilgiler genişletilerek, kurumun 78. yılını sürdürdüğü bugünlere kadar gelişindeki gelişimi, özellikle de son 8 yıllık süreçteki yapılan aktif çalışmalar ortaya konulmuştur. Ayrıca, kurumun resmi yayın organı olan Türk Coğrafya Dergisi’nde yayımlanan makalelerin konularına göre bir grafiği metne eklenmiştir.
Ahmet Ertek
