Auteur Sinema Bağlamında Türkiye’de Yönetmen Sineması Kitapları Literatürü: Bir Tasnif Denemesi
Auteur kuramı kısaca sinemayı edebiyat, mimarî, resim, müzik gibi bağımsız bir
sanat dalı, yönetmeni de bu sanat dalında üretim yapan sanatçı olarak
değerlendiren bir yaklaşımdır. II. Dünya Savaşı sonrası kültürel ikliminde Cahiers
du Cinema (Sinema Defterleri) dergisi etrafında Andre Bazin önderliğinde
toplanan bir grup genç film eleştirmeni, Hollywood filmlerine yönelik analizleri ile
sinemaya “yazar yönetmen” kavramını kazandırırlar ve süregiden bir tartışma
başlatırlar. Sinemada yönetmenin rolünü problematize eden bu tartışma ile
sinema tarihini yönetmenler üzerinden ele almak ve sosyolojik bir bağlama
oturtmak mümkün hale gelmiştir. Öte yandan sinemayı bir sanat dalı olarak
gören, özgün bir dile sahip yönetmenleri diğerlerinden ayırmak üzere “auteur
yönetmen” tabiri de ortaya çıkmış ve hangi yönetmenin bu sınıfa gireceği tartışılır
olmuştur. Türkiye’de de karşılık bulan tartışmada genel kabul, Türkiye’de auteur
sinemanın Lütfü Ö. Akad ve Metin Erksan filmleriyle başladığı yönündedir. Bu
çalışmada, bu bilgiler ışığında, Türk sineması literatürü içerisinde yönetmen
sineması üzerine kaleme alınmış kitaplar incelenerek, mevcut tartışmaya ve Türk
sinemasında yönetmen olgusunun mahiyetine ilişkin genel tartışma zeminine
katkı sunulmaya çalışılacaktır. Ağırlıklı olarak Türk Sineması Araştırmaları Projesi
kapsamında oluşturulan veritabanında yer alan verilere dayanarak, önce kısaca
kavramsal ve tarihsel bağlama yer verilecek, ardından Türkiye’de yönetmen
sineması kitapları literatürüne ilişkin bir tasnif denemesi yapılacaktır.
