Türkiye'de Coğrafya Biliminin Gelişimi: 1940-2000 Dönemi
Bilim tarihi çalışmaları, genel anlamda iki kapsamda yürütülmektedir. Bunlardan ilki, bir bilimin genel tarihine yönelik çalışmalardır. İkincisinde ise o bilimin herhangi bir ülkede geçirdiği aşamalar analiz edilir. “Türkiye’de Coğrafya Biliminin Gelişim Serüveni” adlı bu çalışmanın özünü de ikinci kapsamda sunulan formata uygun bir çalışma oluşturmaktadır. Burada coğrafya biliminin yüzyılları bulan ve dönemlere ayrılarak incelenen uzun tarihi içinde 1940-2000 dönemi ele alınmıştır. Bu dönemde coğrafya bilimi hem kurumsallaşmasını tamamlamış hem de 1960’lı yılların sonuna kadar bir yükseliş dönemi yaşamıştır. Yükseliş dönemiyle birlikte Batı’nın bilimsel düzeyi yakalanmış, örnek ve özgün çalışmalar gerçekleştirilmiştir. Ancak 1960’tan itibaren ülke sosyo-ekonomik sorunların içine sürüklenmiş ve bu arada belirli aralıklarla askerî darbeler gerçekleştirilmiştir. Sosyo-ekonomik sorunlar ve askerî darbeler, yüksek öğretim üzerinde de etkili olmuştur. Bu etkilerle birlikte 1960’ların sonlarına doğru yükseliş dönemi sona ermiş, Türk coğrafyası kendi içine kapanmış, dünyadan kopuş yaşamış ve bazı gelişmeleri kaçırmıştır. Olumsuzluklar orta öğretim coğrafya müfredat programlarına da yansımış ve çok sık program değişiklikleri yaşanmıştır. Dönem geçmişten etkilenen ve geleceği etkileyecek yapısıyla 2000 yılında sona ermiştir. Çalışmada nitel araştırma yöntemlerinden doküman analizi kullanılmış, bu konuda daha önce kaleme alınmış eserler incelenmiş ve literatür taraması yapılmıştır.
Murat TANRIKULU Osman GÜMÜŞÇÜ
