Türkiye’de Ülke Sineması Literatürüne Genel Bir Bakış ve Bir Bibliyografi Çalışması
Ülke sineması kavramı, sınırları uluslararası antlaşmalarla kabul edilmiş, bağımsız bir ülkede üretilen tüm film pratiklerini belirli tarihsel ve estetik ölçütler ve eğilimler etrafında çerçevelemeye çalışmaktadır. İngilizce literatürde “ulusal sinema” olarak ifade edilen ülke sineması literatürü, belirli bir ülkeye ait sinemayı dünya sinemasıyla kavramayı ve tarihsel bağlam içerisinde anlamayı içerir. Ancak, ülke sinemasını Batı ve "diğerleri" gibi bir ayrımı gözeterek ele alır. Bu çalışma ülke sinemasıyla ilgili Türkiye’deki lisansüstü tezler, tercüme ve telif kitaplar gibi süresiz yayınların betimsel istatistiklerinin çıkarılmasını ve içerik yönünden incelenmesini amaçlamaktadır. Betimsel verilere göre, üniversitelerde sinema bölümlerinin kurulmasıyla birlikte lisansüstü tez ve kitaplarda ülke sinemasının konu edinilmesi neredeyse eş zamanlı olarak ciddi bir artış göstermektedir. Yapılan akademik çalışmalara ait veriler yıl, üniversite, danışman ve incelenen ülke sinemasına göre, kitaplara ait olanlar ise yalnızca yıl ve konu edinilen ülkeye göre verilmiştir. İçerikleri incelendiğinde ise, Avrupamerkezciliğin bir yansıması olarak Türkçe literatürde de ülke sinemasına Batı ve diğerleri ayrımıyla yaklaşıldığı görülmektedir. Batı sineması kategorisinde, incelenen en yaygın ulusal sinema Hollywood iken diğerleri kategorisinde mercek altına en sık alınan İran sinemasıdır.
Yusuf Ziya Gökçek
